امیر قلعه‌نویی؛ گیر کرده میان افتخارها، انتقادها و حواشی
امیر قلعه‌نویی، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های فوتبال ایران پس از انقلاب، همچنان در کانون بحث‌های فوتبالی قرار دارد. مربی‌ای که حتی منتقدانش نیز نمی‌توانند موفقیت‌های چشمگیرش را انکار کنند.
امیر قلعه‌نویی، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های فوتبال ایران پس از انقلاب، همچنان در کانون بحث‌های فوتبالی قرار دارد. مربی‌ای که حتی منتقدانش نیز نمی‌توانند موفقیت‌های چشمگیرش را انکار کنند. او که در کنار علی پروین به عنوان نمادی از فوتبال سنتی ایران شناخته می‌شود، با کارنامه‌ای پر از قهرمانی و حاشیه در تاریخ فوتبال ایران جایگاه خاصی دارد. با این حال، مسیری پرچالش و جنجالی را طی کرده که او را به یکی از بحث‌برانگیزترین مربیان کشور تبدیل کرده است.
پرافتخار، اما جنجالی؛ داستان ژنرال
امیر قلعه‌نویی با ۵ قهرمانی در لیگ برتر و ۲ قهرمانی در جام حذفی، پرافتخارترین مربی تاریخ فوتبال ایران محسوب می‌شود. اما کارنامه حرفه‌ای او خالی از ناکامی و انتقاد نیست. حوادث و اتفاقات پرحاشیه دوران مربیگری او همچنان به عنوان موضوعات بحث‌برانگیز در یادها مانده‌اند. برخی از این رخدادها آن‌قدر برجسته هستند که هرگز رنگ فراموشی به خود نمی‌گیرند. آینده قلعه‌نویی در فوتبال ایران، به خصوص با نزدیک شدن به جام جهانی ۲۰۲۶، می‌تواند فصلی جدید در این داستان پرپیچ‌وخم باشد.
اپیزود نخست؛ سفری کوتاه به لورکوزن
در اواخر دهه ۷۰، همکاری باشگاه استقلال با بایرلورکوزن، زمینه‌ساز تبادل تجربه بین فوتبال ایران و آلمان شد. در این میان، امیر قلعه‌نویی برای مشاهده تمرینات این تیم به آلمان سفر کرد. حضور او در تمرینات بایر لورکوزن که هدایت آن را کریستوف دام بر عهده داشت، تنها ۱۶ روز طول کشید. این سفر کوتاه اما به موضوعی طنز در رسانه‌ها بدل شد؛ چرا که خاطرات مطرح‌شده توسط قلعه‌نویی از این تجربه، بارها دستمایه انتقاد و شوخی شد. شاید اگر زمان به عقب برمی‌گشت، او ترجیح می‌داد درباره این سفر کمتر سخن بگوید.
اپیزود دوم؛ نخستین جام با استقلال و اختلاف‌ها
پس از استعفای منصور پورحیدری در پایان لیگ اول، امیر قلعه‌نویی به عنوان سرمربی موقت استقلال توانست این تیم را به قهرمانی جام حذفی برساند. اما در فصل دوم لیگ برتر، حضور رولند کخ، مربی آلمانی، به عنوان سرمربی استقلال، آغازگر اختلافات قلعه‌نویی با مدیریت باشگاه شد. او که انتظار داشت خود هدایت تیم را برعهده بگیرد، به عنوان دستیار کخ معرفی شد، اما این همکاری کوتاه‌مدت بود و در نهایت قلعه‌نویی از سمت خود استعفا داد.
اپیزود سوم؛ حذف استقلال از آسیا
در سال ۸۵، زمانی که قلعه‌نویی هم‌زمان سرمربی تیم ملی ایران و رئیس سازمان فوتبال استقلال بود، ثبت لیست بازیکنان این تیم برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا با تعلل مواجه شد. این اشتباه منجر به حذف استقلال از رقابت‌ها شد و انتقادهای زیادی را متوجه او کرد. قلعه‌نویی در واکنش به این انتقادها، عنوان کرد: «فهرست ارسال شده، اما شاید در مقر کنفدراسیون فوتبال آسیا گم شده باشد.»
اپیزود چهارم؛ انتقادهای فردوسی‌پور و ناراحتی ماندگار
حذف تیم ملی ایران در جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۷، منجر به کناره‌گیری قلعه‌نویی از سمت سرمربیگری شد. پس از این اتفاق، برنامه نود به میزبانی عادل فردوسی‌پور، صحنه انتقادهای شدیدی علیه او بود. این انتقادها که توسط کارشناسانی همچون بیژن ذوالفقارنسب مطرح شد، همچنان در ذهن او باقی مانده است. فردوسی‌پور در سال‌های اخیر عنوان کرده که در آن زمان زیاده‌روی کرده است، اما این اظهارنظر نتوانست دلخوری‌های قلعه‌نویی را کاهش دهد.
اپیزود پنجم؛ درگیری با بزرگان و مشت‌های گره‌کرده
روابط قلعه‌نویی با ناصر حجازی، اسطوره فوتبال ایران، همواره با چالش‌هایی همراه بود. این اختلاف‌ها، که از زمان دستیار شدن قلعه‌نویی در استقلال آغاز شد، تا پایان عمر حجازی ادامه داشت و شکافی عمیق میان طرفداران این دو چهره ایجاد کرد. همچنین فرهاد مجیدی، ستاره استقلال، نیز در دوران بازی خود مشکلات متعددی با قلعه‌نویی داشت. این تنش‌ها به حدی بود که مجیدی در مقطعی اعلام کرد شاگرد «مکتب حجازی» است و حاضر به همکاری با هر فردی نیست. از سوی دیگر، علیرضا منصوریان و مهدی رحمتی نیز در مقاطعی با قلعه‌نویی به اختلاف خوردند. یکی از ماندگارترین لحظات درگیری‌های او، روزی بود که مس کرمان با هدایت او استقلال را شکست داد و قلعه‌نویی با مشت‌های گره‌کرده خود در مقابل دوربین‌ها حاضر شد.
اپیزود ششم؛ یک دهه ناکامی در قهرمانی
آخرین قهرمانی قلعه‌نویی در فوتبال ایران به فصل ۹۲-۹۱ بازمی‌گردد؛ زمانی که او استقلال را به قهرمانی لیگ برتر رساند. اما از آن زمان تاکنون، با وجود هدایت تیم‌های پرقدرتی چون تراکتور، سپاهان و گل‌گهر، نتوانسته جام دیگری به کارنامه خود اضافه کند. این ناکامی‌ها، انتقادهای شدیدی را متوجه فدراسیون فوتبال کرد که بار دیگر مسئولیت تیم ملی را به او سپرده است.
جام جهانی ۲۰۲۶؛ آزمونی سرنوشت‌ساز
جام جهانی ۲۰۲۶، آخرین فرصت امیر قلعه‌نویی برای بازگشت به قله افتخارات است. اگر تیم ملی ایران تحت هدایت او بتواند در این رقابت‌ها موفق شود، او می‌تواند انتقادها را به تحسین تبدیل کند. اما در صورت ناکامی، این تورنمنت می‌تواند پایان تلخی برای کارنامه او رقم بزند. ژنرال فوتبال ایران، که علاقه زیادی به این لقب دارد، نمی‌خواهد به «ژنرال شکست‌خورده» تبدیل شود. آینده او، حالا در انتظار روزهای سرنوشت‌ساز جام جهانی است.
